Рубрика: Uncategorized

Алтынньы ый 27 күнүгэр ийэ күнүн бырааһынньыгын иккис тэрээһинигэр, ийэлэрбитигэр уонна оҕолорбутугар сынньалаҥ күн буолан ааста.

Ийэлэрбитигэр араас маастар кылаастар аастылар. Ыҥырыылаах ыалдьыппыт, Бүлүү куораттан С.М. Аржаков аатынаан ВЦССВ «Кэнчээри» иитээччитэ Иванова Екатерина Владимировна фоамиран матырыйаалтан роза сибэккини хайдах оҥорорго үөрэтэн барда. Степанида Владимировна Трофимова Үрүҥ уолан сынньалаҥ кииммит народнай театырын режиссера, бэйэтэ дьарыгырар хоббиларыттан биирдэстэриттэн, билиҥҥи үйэҕэ муолунай араас аһы уурар дуоскаҕа сууллубат акрил красканан уруһуйдуурга үөрэтэн, кэлбит ыалдьыт уруһуйдаабыт дуоскатын бэлэх гынан илдьэ бардылар. Ия Петровна Чыларова Үрүҥ уолан сынньалаҥ киин уус-уран салайааччыта, сахалыы норуот үҥкүүлэрин тутаах хамсаныыларын көрдөрдө. Анатолий Иванович Лукин, Үрүҥ уолан сынньалаҥ киин звукооператора, гитараҕа уонна байааҥҥа оонньуурга бастакы аккордарын тыаһатары уонна хайдах илиини тутарга-хабарга үөрэттэ.

Оҕолорго кулууппут иһигэр дьэндэйэ турбут Батутка оонньуу буолла уонна гитараҕа, байааҥҥа, үҥкүүгэ маастар кылаас ыллылар.

Кэлэн сэргээбит, биһигини кытта бииргэ буолбут ыалдьыттарбытыгар барҕа махталбытын тириэрдэбит.

Саха сиригэр биллэрин курдук бастакы президеммыт Михаил Николаев 1993 сыллаахха олоххо киллэрбит уураа5ынан сылын ахсын ийэ кунун бэлиэтиибит. Тэрээьин чэрчитинэн Чочу нэьилиэгэр алтынньы ый 26 кунугэр, бырааьынньыктаа5ы э5эрдэ кэнсиэрт буолан ааста. Кэнсиэрт бэрт тэрээьиннээхтик, арыллыытыгар торжественнай чаастаах буолла. Булуу оройуонун главата Винокуров Сергей Николаевич анал байыаннай дьайыы кыттыылаахтарын, олохтоох уолаттарбыт ийэлэригэр махтанан, э5эрдэлээн махтал суруктары уонна харчылаах сертификааттары туттартаата.

Кэнсиэрбит иккис чааьыгар олохтоох самодъетельнас уонна сынньалан кииммит иьинэн улэлиир формированияларбыт э5эрдэ нуемэрдэрэ турдулар.

Арассыыйаҕа Дьиэ кэргэн, өрөспүүбүлүкэҕэ Оҕо саас сылларын чэрчитинэн, Чочу нэһилиэгэр “Ойор күннээх оҕо саас” фестиваль буолла. Тэрээһин сарсыардаттан “Күнчээнэ” – оҕо саадын саҥа оонньуур балаһааккатын арыйыытынан саҕаланна. Нэһилиэк оҕолоро тупсаҕай оҥоһуулаах саҥа оонньуур сирдэммиттэриттэн олус диэн үөрдүлэр.

         Мантан салгыы И.М.Гоголев аатынан түмэл тэлгэһэтигэр Иван Гоголев “Хара кыталык” романын геройдарыгар Хабырыыс уонна Хобороос арт – скульптураларын үөрүүлээхтик арыйдылар. Бу скульптураны саха талааннааҕа Иванов Афанасий Егорович  оҥордо. Бу тэрээһиҥҥэ Иван Дьячковскай – Кыталык Уйбаан ылдьыттаата.

Эбиэт кэннэ спорт балаһааккаҕа тэрээһиммит үөрүүлээх чааһа, оҕолор эҕэрдэ кэнсиэрэ, спортивнай оонньуулар, аттракционнар, көтөр змейдэри көтүтүү, атыы – кутуу, ”Үрүҥ Уолан” сынньалаҥ киинин тэлгэһэтигэр оҕолорго аналлаах батут үлэлээтэ. Бырааһынньыкка кэлбит оҕолор дуоһуйа астынан, оонньоон бардылар.

Бүлүүлэр киэн туттар, саха бастакы революционердарыттан биирдэстэрэ, биллэр – көстөр уонна судаарыстыбаннай деятель Степан Максимович Аржаков бу сыл сэтинньи 9 күнүнгэр төрөөбүтэ 125 сылын бэлиэтээн, араас хабааннаах тэрээһиннэри ыытар бүгүҥҥү үөрүүлээх күн тосхойдо. Бу Степан Аржаков аата манна мустубут нэһилиэктэргэ сүрдээх суолталаах диэтэхпинэ сыыһа буолбата буолуо. Чочу нэһилиэгэр 1961 сыллаахха «Сталин» колхоһу уларытан, «Степан Аржаков аатынан» колхоз тэриллибитэ. 1967 сыллаахха «Степан Аржаков аатынан» колхоз «Степан Аржаков аатынан» совхоз буолбута. Совхоз иһинэн Чочу уонна Кыадаҥда  отделениеларыгар элбэх дьоммут-сэргэбит үлэлээн-хамнаан ааспыттара. Кыадаҥда отделениета чуолаан субай сүөһүнү төлөһөтүүгэ күүстээх үлэни ыыппыта. Чочу отделениетыгар «Ампаардаах», «Кэскил», «Дэбэкэй», «Эбэ», «Куонду» фермаларыгар, эдэр ыччат комсомольскай звенолара үүтү дэлэтиигэ үлэлээбиттэрэ.Сыллар – хонуктар аасталлар да нэһилиэк олохтоохторун өйүгэр – санаатыгар хатанан хаалар кэрэ күннэр этилэр. Ол иһин бүгүн Чочу нэһилиэгэр ааспыт кэмнэри санаары, ахтаары, нэһилиэктэр икки ардыларыгар ыытыллар агитбригадалар, ол эбэтэр түөрт нэһилиэк: Бөтүҥ, Өкүндү, Чинэкэ, Чочу, табаарыстыы көрсүһүүтэ Чочу нэһилиэгэр буолан ааста. Тэрээһин икки сиринэн буолла, ыалдьыттар бастаан Кыадаҥда сэлиэнньэтигэр тиийэн, „Күндэ“ сынньалаҥ киинигэр, „Нэһилиэкпит сайдыыта – бэйэбит илиибитигэр“ – диэн дьалабыай оонньууга күрэхтэстилэр. Күрэх түмүгүнэн, бастакы миэстэ – Өкүндү нэһилиэгэ, иккис миэстэ – Чинэкэ нэһилиэгэ, үһүс миэстэ – Бөтүҥ нэһилиэгэ, төрдүс миэстэ – Чочу нэһилиэгэ буоллулар.

Ол кэннэ Чочу нэһилиэгэр „Үрүҥ Уолан“ сынньалаҥ киинигэр дэлэй астаах сандалыга олорон, үссэнэн баран киэһээҥҥи күрэхтэригэр туруннулар.  “Ахтылҕаннаах ааспыт кэм” – диэн күрэххэ күөн көрсүһэн, билсиһэн, уруккуну – хойуккуну санатыһан,  мустан көрү – нары көҕүлүттэн тутан, тэрээһин сүрдээх сэргэхтик ааста. Күрэх түмүгүнэн бастакы миэстэ – Чинэкэ нэһилиэгэ, 10 000 тыһыанча сууммалаах сертификат Чочу нэһилиэгэ туруорбут бирииһин ылла, иккис миэстэ – Өкүндү нэһилиэгэ, үһүс миэстэ – Чочу нэһилиэгэ, төрдүс миэстэ – Бөтүҥ нэһилиэгэ буоллулар. Бу күрэххэ нэһилиэктэр бэркэ бэлэмнэнэн, үрдүк таһымҥа кыттан, астынан бардылар.